Hoe klassieke conditionering werkt, met voorbeelden (2023)

Ontdekt door Russische fysioloogIwan PavlovKlassieke conditionering is een vorm van onbewust of automatisch leren. Dit leerproces creëert een geconditioneerde respons door associaties tussen een ongeconditioneerde stimulus en een neutrale stimulus.Simpel gezegd houdt klassieke conditionering in dat een neutrale stimulus vóór een natuurlijk voorkomende reflex wordt geplaatst.

Een van de bekendste voorbeelden van klassieke conditionering zijn de klassieke experimenten van Pavlov met honden. In deze experimenten was het neutrale signaal het geluid van een toon en de natuurlijk voorkomende reflex was het kwijlen als reactie op voedsel. Door de neutrale stimulus (geluid) te associëren met de ongeconditioneerde stimulus (voedsel), zou alleen het geluid van de toon een speekselreactie kunnen veroorzaken.

Hoewel klassieke conditionering niet door een psycholoog is ontdekt, heeft het een enorme invloed gehad op de denkrichting in de psychologie die bekend staat alsbehaviorisme.Het behaviorisme gaat ervan uit dat al het leren plaatsvindt via interacties met de omgeving en dat de omgeving het gedrag bepaalt.

Klassieke conditioneringsdefinities

Klassieke conditionering, ook wel Pavloviaanse conditionering genoemd, gebruikt een aantal verschillende termen om het leerproces te helpen verklaren. Als u deze basisbeginselen kent, kunt u klassieke conditionering beter begrijpen.

Ongeconditioneerde prikkel

Eenongeconditioneerde prikkelis een stimulus of trigger die tot een automatische reactie leidt. Als een koude bries je bijvoorbeeld doet huiveren, is de koude bries een onvoorwaardelijke stimulus; het veroorzaakt een onvrijwillige reactie (het rillen).

Neutrale stimulans

Een neutrale stimulus is een stimulus die in eerste instantie niet uit zichzelf een reactie uitlokt. Als je bijvoorbeeld het geluid van een ventilator hoort maar geen briesje voelt, zal dit niet noodzakelijkerwijs een reactie veroorzaken. Dat zou het een neutrale stimulans maken.

Geconditioneerde stimulus

Ageconditioneerde stimulusis een stimulus die ooit neutraal was (geen reactie teweegbracht), maar nu tot een reactie leidt. Als je voorheen geen aandacht aan honden besteedde, maar er vervolgens één door één werd gebeten, en je nu elke keer angst voelt als je een hond ziet, dan is de hond een geconditioneerde stimulus geworden.

Ongeconditioneerde reactie

Eenongeconditioneerde reactieis een automatische reactie of een reactie die zonder nadenken optreedt wanneer een ongeconditioneerde stimulus aanwezig is. Als je je favoriete eten ruikt en je mond begint te watertanden, is het water geven een onvoorwaardelijke reactie.

Geconditioneerde reactie

Ageconditioneerde reactieis een aangeleerde reactie of een reactie die wordt gecreëerd waar voorheen geen reactie bestond. Terugkomend op het voorbeeld van gebeten worden door een hond: de angst die je ervaart na de beet is een geconditioneerde reactie.

Hoe klassieke conditionering werkt

Bij klassieke conditionering gaat het om het vormen van een associatie tussen twee stimuli, resulterend in een aangeleerde respons.Er zijn drie basisfasen van dit proces.

Fase 1: vóór conditionering

Het eerste deel van het klassieke conditioneringsproces vereist een natuurlijk voorkomende stimulus die automatisch een reactie uitlokt. Kwijlen als reactie op de geur van voedsel is een goed voorbeeld van een natuurlijk voorkomende stimulus.

Tijdens deze fase van het proces resulteert de ongeconditioneerde stimulus (UCS) in een ongeconditioneerde respons (UCR).Het op natuurlijke en automatische wijze presenteren van voedsel (de UCS) veroorzaakt een speekselreactie (de UCR).

Op dit punt is er ook een neutrale stimulus die nog geen effect heeft. Pas als de neutrale stimulus wordt gekoppeld aan de UCS, zal deze een reactie oproepen.

Laten we de twee cruciale componenten van deze fase van klassieke conditionering eens nader bekijken:

• De ongeconditioneerde stimulus is er een die onvoorwaardelijk, op natuurlijke wijze en automatisch een reactie uitlokt.Wanneer u bijvoorbeeld een van uw favoriete gerechten ruikt, kunt u onmiddellijk honger krijgen. In dit voorbeeld is de geur van het voedsel de ongeconditioneerde stimulus.
• De ongeconditioneerde respons is de niet-aangeleerde respons die van nature optreedt als reactie op de ongeconditioneerde stimulus.In ons voorbeeld is het hongergevoel als reactie op de geur van voedsel de ongeconditioneerde reactie.

Fase 2: Tijdens conditionering

Tijdens de tweede fase van het klassieke conditioneringsproces wordt de voorheen neutrale stimulus herhaaldelijk gekoppeld aan de ongeconditioneerde stimulus. Als gevolg van deze koppeling wordt er een verband gevormd tussen de voorheen neutrale stimulus en de UCS.

Op dit punt wordt de ooit neutrale stimulus bekend als de geconditioneerde stimulus (CS). De proefpersoon is nu geconditioneerd om op deze stimulus te reageren. De geconditioneerde stimulus is een voorheen neutrale stimulus die, nadat hij in verband is gebracht met de ongeconditioneerde stimulus, uiteindelijk een geconditioneerde reactie teweegbrengt.

Stel in ons eerdere voorbeeld dat wanneer je je favoriete eten rook, je ook het geluid van een fluitje hoorde. Hoewel het fluitje geen verband houdt met de geur van het voedsel, zou het fluitgeluid uiteindelijk de geconditioneerde reactie teweegbrengen als het geluid van het fluitje meerdere keren met de geur gepaard zou gaan. In dit geval is het geluid van het fluitje de geconditioneerde stimulus.

Fase 3: Na conditionering

Als er eenmaal een verband is gelegd tussen de UCS en de CS, zal het presenteren van alleen de geconditioneerde stimulus een reactie oproepen – zelfs zonder de ongeconditioneerde stimulus. De resulterende respons staat bekend als de geconditioneerde respons (CR).

De geconditioneerde respons is de aangeleerde respons op de voorheen neutrale stimulus. In ons voorbeeld zou de geconditioneerde reactie hongergevoel zijn als je het geluid van het fluitsignaal hoort.

Sleutelprincipes van klassieke conditionering in de psychologie

Behavioristen hebben een aantal verschillende verschijnselen beschreven die verband houden met klassieke conditionering. Sommige van deze elementen betreffen de initiële totstandkoming van de respons, terwijl andere het verdwijnen van een respons beschrijven. Hier gaan we dieper in op de vijf sleutelprincipes van klassieke conditionering.

Acquisitie

Acquisitie is de eerste fase van het leren, waarin voor het eerst een reactie tot stand wordt gebracht en geleidelijk wordt versterkt.Tijdens de acquisitiefase van klassieke conditionering wordt een neutrale stimulus herhaaldelijk gecombineerd met een ongeconditioneerde stimulus.

Zoals u zich wellicht herinnert, is een ongeconditioneerde stimulus iets dat op natuurlijke en automatische wijze een reactie uitlokt zonder dat u er iets van leert. Nadat een associatie is gemaakt, zal de proefpersoon gedrag gaan vertonen als reactie op de voorheen neutrale stimulus, die nu bekend staat als een geconditioneerde stimulus. Op dit punt kunnen we zeggen dat de respons is verkregen.

Zodra de reactie is vastgesteld, kunt u de reactie geleidelijk versterken om ervoor te zorgen dat het gedrag goed wordt aangeleerd.

Uitsterven

Extinctie is wanneer de frequentie van een geconditioneerde respons afneemt of verdwijnt. Bij klassieke conditionering gebeurt dit wanneer een geconditioneerde stimulus niet langer gepaard gaat met een ongeconditioneerde stimulus.

Als bijvoorbeeld de geur van voedsel (de ongeconditioneerde stimulus) gepaard zou gaan met het geluid van een fluitje (de geconditioneerde stimulus), zou het geluid van het fluitje uiteindelijk de geconditioneerde reactie van honger oproepen.

Als de geur van voedsel echter niet langer gepaard zou gaan met het gefluit, zou uiteindelijk de geconditioneerde reactie (honger) verdwijnen.

Spontaan herstel

Soms kan een aangeleerde reactie plotseling weer de kop opsteken, zelfs na een periode van uitsterven. Dit wordt spontaan herstel genoemd.

Stel je bijvoorbeeld voor dat je, nadat je een hond hebt getraind om te kwijlen bij het geluid van een bel, stopt met het versterken van het gedrag en dat de reactie uitsterft. Na een rustperiode waarin de geconditioneerde stimulus niet wordt aangeboden, bel je aan en het dier herstelt spontaan de eerder geleerde reactie.

Als de geconditioneerde stimulus en de ongeconditioneerde stimulus niet langer met elkaar verbonden zijn, zal het uitsterven zeer snel terugkeren na een spontaan herstel.

Generalisatie

Stimulusgeneralisatie is de neiging van een geconditioneerde stimulus om vergelijkbare reacties op te roepen nadat de respons is geconditioneerd.Als een hond bijvoorbeeld is geconditioneerd om te kwijlen bij het geluid van een bel, kan het dier dezelfde reactie vertonen op een geluid dat op de bel lijkt.

In de beroemde film van John B. WatsonKlein Albert-experimentEen klein kind werd bijvoorbeeld geconditioneerd om bang te zijn voor een witte rat. Het kind demonstreerde stimulusgeneralisatie door ook angst te tonen als reactie op andere pluizige witte voorwerpen, waaronder knuffels en Watsons eigen haar.

Discriminatie

Discriminatie is het vermogen om onderscheid te maken tussen een geconditioneerde stimulus en andere stimuli die niet gepaard zijn gegaan met een ongeconditioneerde stimulus.

Als een belsignaal bijvoorbeeld de geconditioneerde stimulus zou zijn, zou discriminatie inhouden dat je het verschil kunt zien tussen de beltoon en andere soortgelijke geluiden. Omdat de proefpersoon onderscheid kan maken tussen deze stimuli, zal hij alleen reageren als de geconditioneerde stimulus wordt gepresenteerd.

Wat zijn voorbeelden van klassieke conditionering?

Het kan nuttig zijn om naar een paar voorbeelden te kijken van hoe het klassieke conditioneringsproces zowel in experimentele als in de echte wereld werkt.

Angst reactie

John B. Watsonsexperiment met Little Albert is een voorbeeld van de angstreactie.Het kind toonde aanvankelijk geen angst voor een witte rat, maar nadat de rat herhaaldelijk gepaard ging met luide, angstaanjagende geluiden, begon het kind te huilen toen de rat aanwezig was.

Voorafgaand aan de conditionering was de witte rat een neutrale stimulus. De ongeconditioneerde stimulus was de luide, rinkelende geluiden, en de ongeconditioneerde reactie was de angstreactie die door het geluid werd veroorzaakt.

Door de rat herhaaldelijk te koppelen aan de ongeconditioneerde stimulus, begon de witte rat (nu de geconditioneerde stimulus) de angstreactie op te roepen (nu de geconditioneerde respons).

Dit experiment illustreert hoefobieënkan ontstaan ​​door klassieke conditionering. In veel gevallen kan een enkele combinatie van een neutrale stimulus (een hond bijvoorbeeld) en een beangstigende ervaring (gebeten worden door de hond) leiden tot een blijvende fobie (bang zijn voor honden).

Smaakaversies

Een ander voorbeeld van klassieke conditionering is de ontwikkeling van geconditioneerdsmaakaversies. Onderzoekers John Garcia en Bob Koelling merkten dit fenomeen voor het eerst op toen ze observeerden hoe ratten die waren blootgesteld aan misselijkheid veroorzakende straling een afkeer ontwikkelden van gearomatiseerd water nadat de straling en het water samen waren gepresenteerd.

In dit voorbeeld vertegenwoordigt de straling de ongeconditioneerde stimulus en vertegenwoordigt misselijkheid de ongeconditioneerde reactie. Na de combinatie van de twee is het gearomatiseerde water de geconditioneerde stimulus, terwijl misselijkheid die ontstaat bij blootstelling aan alleen het water de geconditioneerde reactie is.

Later onderzoek toonde aan dat dergelijke klassiek geconditioneerde aversies konden worden geproduceerd door een enkele combinatie van de geconditioneerde stimulus en de ongeconditioneerde stimulus.

Waarom ontwikkelen zulke associaties zich zo snel? Het vormen van dergelijke verenigingen kan overlevingsvoordelen opleveren. Als een dier iets eet waardoor het ziek wordt, moet het in de toekomst vermijden hetzelfde voedsel te eten om ziekte of zelfs de dood te voorkomen.

Dit is een voorbeeld vanbiologische paraatheid. Sommige associaties ontstaan ​​gemakkelijker omdat ze helpen bij het overleven.

Organisatorisch gedrag

Klassieke conditionering kan ook toepassingen hebben in het bedrijfsleven en in de marketing. Het kan bijvoorbeeld worden gebruikt om mensen te helpen een positieve houding aan te nemen ten opzichte van producten, bedrijven of merken.

Hoewel er misschien geen direct verband bestaat tussen het artikel en de reactie van de consument, kan het creëren van deze associatie mensen helpen bepaalde producten te kopen, omdat ze er als gevolg van klassieke conditionering een positieve mening over hebben ontwikkeld.

Kritiek op klassieke conditionering

Sommige psychologen beweren dat klassieke conditionering een reducerende, mechanische verklaring voor bepaald gedrag vertegenwoordigt. Enkele andere kritiekpunten op de klassieke conditionering concentreren zich op het feit dat:

• Klassieke conditionering houdt geen rekening met de menselijke individualiteit en vrije wil
• Het voorspelt doorgaans geen menselijk gedrag; mensen kunnen associaties vormen, maar er nog steeds niet naar handelen
• Veel verschillende factoren kunnen de associaties en resultaten beïnvloeden
• Mensen kunnen ervoor kiezen om niet te handelen op basis van de associaties die ze door klassieke conditionering hebben gemaakt

De aanpak heeft echter nog steeds een grote fascinatie voor onderzoekers en is relevant voor de moderne psychologie.

In werkelijkheid reageren mensen niet precies zoPavlovs honden. Er zijn echter talloze praktische toepassingen voor klassieke conditionering. Veel hondentrainers gebruiken bijvoorbeeld klassieke conditioneringstechnieken om mensen te helpen hun huisdieren te trainen.

Deze technieken zijn ook nuttig om mensen te helpen omgaan met fobieënangst problemen. Therapeuten kunnen bijvoorbeeld herhaaldelijk iets dat angst opwekt koppelen aan ontspanningstechnieken om zo een associatie te creëren.

Leraren kunnen klassieke conditionering in de klas toepassen door een positieve klasomgeving te creëren om leerlingen te helpen angst of angst te overwinnen. Door een angstwekkende situatie, zoals optreden voor een groep, te koppelen aan een prettige omgeving, leert de leerling nieuwe associaties. In plaats van zich in deze situaties angstig en gespannen te voelen, zal het kind leren ontspannen en kalm te blijven.